OSNOVE FIZIKE RTG ZRAČENJA

RADIOLOGIJA JE SUPER !

Atom je osnovna gradivna struktura od koje je građena sva materija.

Kroz historiju je bilo više opisa, prvi su ih opisali grčki filozofi (V st pne), primitivna jednostavna podjela zemlja, zrak, voda i vatra (kombinacijom njih dobijala se materija), smatrali su da su atomi teške sfere bez osobina.

1913. god. Niels Bohr-ov model atoma-se sastoji od centralnog jezgra koje se sastoji od protona (p⁺) i neutrona (n⁰), a koje je okruženo brojem elektrona (e^ˉ) na orbitama koji je isti broju protona (tzv.„Solarni sistem“).

U središtu atoma je jezgro (/nukleus), gdje je sadržana većina mase atoma (99,9%). Iako jezgro sadrži većinu mase atoma, jezgro je veoma malo u poređenju sa veličinom cijelog atoma. Ako zamislimo fudbalski stadion kao atom, onda je jezgro veličine fudbalske lopte. Pošto su protoni pozitivno nabijene čestice, onda i jezgro samim time nosi pozitivan naboj. Elektroni su raspoređeni u orbitama/ljuskama i suborbitama/podljuskama koje su obilježene slovima à K, L,M,N,O,P,Q.

Određena ''stacionirana stanja'' postoje u atomima gdje elektroni na orbitama ne isijavaju stalno elektromagnetnu energiju.

Emisija ili apsorpcija elektro-mag. radijacije se može desiti samo kad postoji tranzicija između dva stacionirana stanja.

Energija emitirane ili apsorbirane radijacije je proporcionalna razlici u energiji dva stacionirana stanja.

Radijacija (lat. radiare, radiatio - zračiti, isijavati) je način prenošenja energije u prostoru. Kako je za stvaranje jednog jonskog para potrebna energija od 34eV, sva zračenja se ne mogu uvrstiti u jonizujuća, već samo one radijacije koje imaju dovoljno energije za izazivanje ovog fenomena.

Naelektrisane čestice vrše direktno jonizaciju, to je direktno jonizujuće zračenje, dok su neutroni, elektroneutralne čestice, indirektno jon. zračenje. 

Jonizirajuće zračenje se koristi u dijagnostičke i terapijske svrhe u radiologiji, radioterapiji ili nuklearnoj medicini. Danas se kao izvori jonizirajućeg zračenja koriste rendgen-aparati, linearni akceleratori, betatron, izotopske mašine, generatori protona, neutrona, Pi-mezona i teških jona. Drugi izvor jonizujućeg zračenja su prirodni i vještački radio-izotopi koji se mogu primjenjivati u „otvorenoj“ i „zatvorenoj“ formi. Elektroni u datoj ljusci su vezani za jezgro, a da bi se oslobodili od jezgra potrebna je određena količina energije - ,,energija veze“.Da bi se otpustio elektron iz jezgra, pozitivna en. mora biti jednaka ili veća od energije veze. Ako je energija dovedena na elektron, može se izazvati da se elektron podigne na višu orbitu koja je slabije vezana za jezgro - EKSCITACIJA. Elektron se podiže u pobuđeno stanje, a na prvobitnom mjestu ostaje praznina, ovo je neprirodna situacija.- Ako se elektron vrati u prazninu na nižoj orbiti, tad se mora otpustiti radijacija.

Svaka naelektrisana čestica pri naglom kočenju emituje el-mag. radijaciju i X zračenje. 

U cilju oslobađanja niskoenergetskog dijela zračnog snopa koristimo filtere. Oni utiču na spektar x zraka tako što eliminišu (nepotrebno) mekše zračenje, koje se nakuplja u mehkim tkivima koje je nedovoljno jakog prodora (''mlitavo''), ono koje ima manju energiju i time povećavaju prodornost zračnog snopa, a smanjuju intenzitet x-zračenja (negativna strana filtera).